Vasten geeft ruimte
Het vasten heeft in de grote religieuze tradities altijd een sleutelrol vervuld. In haar strengste vorm was het vasten uiterst somber en voortdurend bezig het zelf en de wereld radicaal te verloochenen. Een meer evenwichtige expressie van vasten en ascetisme erkent en respecteert diversiteit en de schoonheid van de wereld, en poogt het verlangen jezelf te definiëren door bezittingen, eer en macht te overstijgen en in een andere vorm te gieten. Het moderne leven lijdt voor een groot deel aan oververzadiging. Wij hebben te veel waar wij niets mee kunnen aanvangen en waarvan wij niet kunnen genieten.
Wij zouden er veel baat bij hebben als wij ons leven op een meer ascetische manier zouden benaderen. Zoals met alle vormen van geestelijke discipline winnen we het meest als wij vrijelijk bereid zijn te kiezen voor wat moeilijk is. Het zou ons zeer verrijken als wij het vasten als een vitale dimensie in ons dagelijks leven zouden opnemen. Het zou ons een gevoel van ruimte bezorgen. Het zou ons helpen open ruimten te creëren in de exponentiele groei van banaliteit, sensatie en uiterlijkheid die ons zo in verwarring brengt en onder druk zet. Alleen dankzij de innerlijke ruimte van het ascetische kunnen de inzichten wortel schieten en in de aarde van ons leven tot groei komen. De geschriften van Johannes van het Kruis hebben de strengheid van het ascetisme tot middelpunt.
Om in alles voldoening te bereiken, verlang naar bezit in niets.
Om alles in bezit te krijgen, verlang het bezit van niets.
Om alles te kunnen zijn, verlang niets te zijn.
Om kennis van alles te krijgen, verlang de kennis van niets…
Om te worden wat je niet bent, moet je een weg volgen waarop je niet bent.
Als u zelfs maar een weinig vasten in praktijk brengt, krijgt uw ervaring een nieuw gevoel van inzicht. Consumentisme en de ermee verbonden hebzucht zijn een afschuwelijke perversie van ons verlangen; zij brengen uitgerekend ons vermogen dingen te beleven schade toe. Zij proppen ons leven vol met dingen die wij niet nodig hebben en ondermijnen ons gevoel voor wat prioriteit heeft. De ascetische levenswijze daarentegen verheldert onze waarneming. Zij helpt ons duidelijk te zien en het kaf van het koren te scheiden. De vrucht van zelfs maar een beperkte vorm van ascetisme is duidelijkheid en inzicht; een groot deel van wat u eerder hield voor het koren dat u voedt gaat u nu zien als kaf.
Elke ascetische praktijk is moeilijk; u leert een beetje te lopen op het pad van zelfverloochening. U zou in het ritme van uw week iets van ascetisme kunnen opnemen: dat kan betekenen dat u zich op een bepaalde dag onthoudt van voedsel; dat u regelmatiger en duidelijker uw eenzaamheid durft te ondergaan; dat u loskomt van de bescherming van uw gevestigde meningen en overtuigingen; of dat u eens per veertien dagen of eens per maand een bezoek brengt aan een gevangenis, een ziekenhuis of een bejaardentehuis. De bedoeling van een ascetische discipline is niet u te veranderen in een spirituele strijder, maar u vrij te maken voor mededogen en liefde jegens anderen en jegens uzelf.
John O’Donohue, uit: Echo’s uit de Eeuwigheid
Bewerkt door Guy Dilweg
